Alle voorstellen gaven blijk van academische excellentie en ambitie, maar het meest tot de verbeelding sprekende voorstel droeg de titel The Past-at-Play Lab. Dit onderzoeksvoorstel, dat een bedrag van €150.000 krijgt toegekend, is een samenwerking tussen de faculteiten Geesteswetenschappen en Archeologie en zal worden uitgevoerd door prof.dr. Sybille Lammes, dr. Angus Mol en Aris Politopoulos MA. Zij formuleerden gezamenlijk de vraag: hoe speelde men in het verleden en hoe spelen wij nu met het verleden?

Laboratorium en speelplaats ineen

In het baanbrekende Homo Ludens uit 1938, beargumenteerde Johan Huizinga “dat menschelijke beschaving opkomt en zich ontplooit in spel, als spel.” In het Past-at-Play Lab bouwen de onderzoekers voort op dit inzicht van de bekende Leidse geschiedkundige. Hier gaan zij bestuderen hoe ‘menschelijke beschavingen’ uit het verleden zichzelf uitdrukten in spel, maar ook hoe wij in het heden omgaan met het verleden als spel. 

'Door spel te onderzoeken en onderzoekend te spelen, hopen we dat ons project inzichten gaat opleveren over de relatie tussen spel, cultuur en geschiedenis.' Prof.dr. Sybille Lammes

Deze dubbele vraag komt samen in een simpel, maar effectief idee: om spel te begrijpen, nu of in het verleden, moet je spelen. Dat zal gaan gebeuren in het Past-at-Play Lab, een onderzoekslaboratorium en publieke 'speelplaats’. Leidse studenten en inwoners zullen hier spellen uit het verleden kunnen spelen (met replica's van bordspellen en regels van toen), maar ook hedendaagse video- en bordspellen die over het verleden gaan. Tegelijkertijd analyseren de onderzoekers hoe dit spel verloopt en of het de ideeën van mensen over het verleden verandert. Data worden verzameld in vraaggespreken en groepsdiscussies, maar ook door spel te observeren. Dit doen de onderzoekers met eigen ogen, maar ook via computer- en video-opnames waarmee elke stap van een spel nauwgezet kan worden gevolgd en achteraf geanalyseerd en gevisualiseerd met behulp van digitale tools. 

Het Past-at-Play Lab is daarmee niet alleen een nieuwe stap voor de studie naar het verleden en het spel, het biedt ook de mogelijkheid voor het publiek en studenten om te leren over Leids onderzoek op dit gebied op een inclusieve, hedendaagse manier. Daarnaast wordt een antwoord gezocht op de vraag hoe we spel kunnen inzetten om verschillende groepen te interesseren voor en te betrekken bij geschiedenisonderzoek en -onderwijs. 

Samenwerking tussen faculteiten

Het Leids Universiteits Fonds (LUF) feliciteert het projectteam met de toekenning van de eerste Snouck Hurgronjesubsidie. Een creatief onderzoeksvoorstel en de samenwerking tussen de faculteiten is hetgeen de Commissie voor Wetenschappelijke Bestedingen (CWB) voor ogen had bij de instelling van de nieuwe subsidie. Vraagstukken vallen immers zelden binnen de kaders van één enkel vakgebied of specialisme. Bij het verwerven van nieuwe inzichten is het daarom van groot belang dat wetenschappers over de grenzen van hun eigen domein heen kijken.

Headerfoto: Door het victoriaanse tijdperk en The Crystal Palace geinspireerde speeltuin in een Zweeds pretpark (© Monstrum Playgrounds).