eHealth en ai: wordt het Dr Robot of gaat innovatie ons ontzorgen?

• Door: prof.dr. Niels Chavannes

De ontwikkeling van eHealth en ai gaat razendsnel, wordt vaak enthousiast gepromoot en belooft niet zelden gouden bergen. Menig zorgprofessional voelt zich daarbij toenemend overvraagd, en er dreigt onder burgers een tweedeling tussen mensen die de innovaties steeds sneller omarmen en zij die de boot dreigen te missen. In deze Cleveringalezing zal prof.dr. Niels Chavannes (LUMC, NeLL) aan de hand van praktische voorbeelden illustreren wanneer digitale toepassingen daadwerkelijk zinvol bijdragen aan het haalbaar houden van de zorg. 

Voor verdere vragen en informatie kunt contact opnemen met Marleen van Putten of Peter Kasbergen, via peter@public-cinema.com of 06-28508948

Is genezen ook gezond?

• Door: dr. Arno Roest & dr. Anne de Pagter

Mede dankzij innovaties vanuit de Universiteit Leiden genezen steeds meer kinderen met een levensbedreigende ziekte door middel van een ingrijpende behandeling zoals neonatale intensive care, hartoperatie of stamceltransplantatie. Maar daarna zijn hun problemen nog niet voorbij.
In een brede samenwerking van experts van de Universiteit Leiden, hulpverleners, kinderen en hun naasten bouwen we aan levensloopzorg: om de generaties van de toekomst beter te maken.

Tijdens deze lezing nemen we u mee langs de medische successen én de vaak onderschatte fysieke, psychosociale en maatschappelijke impact op de lange termijn. Want echte vooruitgang betekent niet alleen 90% overleving, maar ook 100% welzijn.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Marco Kielstra op marco.kielstra@vanoord.com of telefonisch via 06 1191 2992.

De rechtsstaat in gevaar

• Door: prof.mr. Ferd Grapperhaus
• En promovendus mr. Florian van Hout met 'Het demissionaire kabinet'

Voor vragen kan er contact opgenomen worden met Cleveringacomitélid mr. W.J.E. Van der Werf via vanderwerf@feltz.nl.

The Gaza War on Campus: Dutch Academia in Polarized Times

• By: dr. Noa Schonmann
• Language: English

The talk explores how the ongoing violence and human suffering in Israel/Palestine have permeated campus life, creating a deep sense of crisis. We examine the profound impact of the Gaza War on Dutch universities and ask: what can be done when class conversations grow polarized? What is at stake when scholars combine scientific expertise with activist commitments? What role should universities serve for Dutch society today? In conversation with current students, we consider how Leiden University can foster spaces for deep and well-informed public deliberation—platforms where dialogue across political divides becomes regular practice.

For further questions and information, please contact us at Cleveringa Committee member Wouter Korteweg at wouter@daanlegal.nl or on 06 22 57 15 89.

De politiek van het kleinste kwaad. De Joodse Raad voor Amsterdam, 1941-1943

• Door: dr. Bart van der Boom

Deze lezing draait om de meest voor de hand liggende vraag betreffende de Joodse Raad van Amsterdam: waarom werkte een gezelschap Joodse notabelen mee aan de uitstoting en deportatie van de Nederlandse Joden? Historici als Presser en De Jong meenden dat de leiding en medewerkers van de Joodse Raad allereerst zichzelf en hun naasten probeerden te redden; dat zij in essentie het algemeen belang van de Joden opofferden aan hun eigenbelang. Wie door de ogen van destijds kijkt, ziet dat de werkelijkheid complexer is.

Openbaar vervoer: vanaf (bus)station Harderwijk met de Stadsbus 1/142/207/216 naar bushalte Vitringasingel Harderwijk of lopen via de Stationslaan in 15 minuten naar Klooster 1, op het Kloosterplein
Met de auto: parkeren op het Kloosterplein (P17), eerste uur gratis, of op de Vitringasingel, vooraf betalen tot 21.00 uur. Anders in de Houtwalgarage, Vitringasingel 1. Eerste uur gratis. Inrijden tot 22.00 uur, uitrijden 24 uur mogelijk. Vanaf daar vijf minuten lopen naar de kapel. Of op de Vitringasingel, vooraf betalen tot 21.00 uur.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Ben van Noort op baavannoort@hotmail.com.

Gezonde twijfel. Een leidraad bij het zelf beoordelen van behandelingen.

• Door: prof.dr. Adam Cohen

Er komt zelden een dag voor dat je niet wordt geconfronteerd met een nieuwe behandeling. Soms doordat op de televisie een beroemde oud-voetballer laat zien hoe zijn gewrichten soepel blijven door een bepaald middel, soms doordat een wetenschapper een doorbraak aankondigt. Met een beetje extra kennis kan je zo’n bericht met gezonde twijfel tegemoet treden.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Gijs Numan op cleveringa@leidenuniv.nl of telefonisch contact opnemen via 06 5354 6640.

Is genezen ook gezond?

• Door: dr. Arno Roest & dr. Anne de Pagter

Mede dankzij innovaties vanuit de Universiteit Leiden genezen steeds meer kinderen met een levensbedreigende ziekte door middel van een ingrijpende behandeling zoals neonatale intensive care, hartoperatie of stamceltransplantatie. Maar daarna zijn hun problemen nog niet voorbij.
In een brede samenwerking van experts van de Universiteit Leiden, hulpverleners, kinderen en hun naasten bouwen we aan levensloopzorg: om de generaties van de toekomst beter te maken.

Tijdens deze lezing nemen we u mee langs de medische successen én de vaak onderschatte fysieke, psychosociale en maatschappelijke impact op de lange termijn. Want echte vooruitgang betekent niet alleen 90% overleving, maar ook 100% welzijn.

Omdat het organiserend comité het gedachtengoed van Cleveringa graag met anderen willen delen, zijn introducees (al dan niet uit Leiden) van harte welkom. Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Michiel van Lanschot op mvanlanschot01@gmail.com.

Democracy under Threat

• By: prof.dr. Sarah de Lange, prof.mr. Ferd Grapperhaus and dr. Marenne Mei Jansen
• Language: English

In the aftermath of the Second World War, democracy became the assumed norm across Western Europe. Dictatorships were viewed as relics of the past – underdeveloped, uncivilized, and not part of our world. But recent global developments have shaken that confidence, reminding us of a hard-earned lesson from the 1930s: democracy is not invincible. It can be eroded from within. In fact, as Aristotle warned even much longer ago, when the rule of law is neglected, democracies become dangerously susceptible to demagogues. A democracy can, in fact, destroy itself.

This year’s Leiden Cleveringa Meeting invites you to examine the fragility of democratic systems. We will explore both internal weaknesses and external threats, and ask: How can we safeguard our institutions and strengthen democratic resilience? What roles should democratic institutions play? Is there a responsibility for the military? And what part can—and must—we in Academia play?

Join us for a timely and urgent conversation about the future of democracy.

For further questions and information, please contact us at cleveringa@luf.leidenuniv.nl. 

Actieve herinnering

• Door: prof.dr. Wim Voermans

Het menselijke brein is ingericht op vergeten. We onthouden maar enkele stukjes en beetjes van voorvallen die we belangrijk vinden en die rapen we dan bij elkaar als herinnering, als we ze nodig hebben. Een foutgevoelig proces, zo ervaren we zelf nogal eens. Ons geheugen werkt nu eenmaal niet als een filmcamera of een geluidsrecorder. Toch verdragen we vergeetachtigheid van anderen maar nauwelijks; op zijn best zien we het als tekortkoming of gebrek, in het slechtste geval als verdraaiing of bedrog.

Daarom vielen we waarschijnlijk zo over Rutte heen toen hij zich de zin ‘functie Omtzigt elders’ niet meer wist te herinneren en is (afwezigheid van) ‘actieve herinnering’ een vaste uitdrukking geworden voor iemand die veinst iets niet meer te weten. In zijn lezing kijkt Wim Voermans in vogelvlucht naar de vele regels en normen die we hebben voor onthouden en herinneren. Waarom mogen we zoveel niet vergeten en moeten we waarheid spreken? Waarom stellen we zulke, soms onrealistisch, hoge eisen aan elkaars geheugen? En helpen al die regels en normen tegen vervagen, vergeten en vergetelheid? Wat proberen we er eigenlijk mee te bestrijden en te bezweren?

Opgave uiterlijk voor 20 november.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Jan Peter Weitenberg op cleveringa@luf.leidenuniv.nl of telefonisch contact opnemen via 06 54 96 77 76. 

De Leidse jaren van Nobelprijswinnaar Pieter Zeeman

• Door: prof.dr. Dirk van Delft

Pieter Zeeman (1865-1943), een domineeszoon uit Zonnemaire, studeerde in Leiden natuurkunde bij Heike Kamerlingh Onnes en Hendrik Lorentz. In de zomervakantie van 1896, toen zijn baas met vakantie was, zag hij zijn kans schoon, trok zijn eigen pad, en ontdekte het Zeemaneffect: magnetisme beïnvloedt licht. Toen hij Lorentz inlichtte, kwam die snel met een verklaring. Samen wonnen ze in 1902 de Nobelprijs voor de Natuurkunde. Ondanks verwoede pogingen, wist Kamerlingh Onnes zijn pupil niet te behouden en een jaar na zijn ontdekking vertrok Zeeman naar Amsterdam.

De lezing wordt georganiseerd in samenwerking met de Sociëteit De Vergenoeging. Er is plaats voor 50 personen te verdelen in 25 sociëteitsleden en 25 Leidse alumni. Indien het maximum is bereikt zal uw aanmelding op een wachtlijst worden gezet. U ontvangt daarvan bericht. 

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid de heer R.C. Guldenmund (r.c.guldenmund@hotmail.com) of naar Cleveringacomitélid Gunnar van der Hofstede (olafsvik@gmail.com).

Smartphones en sociale media: Een vloek of zegen voor het mentale welzijn van jongeren?

• Door: dr. Carlijn Bergwerff

Nu de smartphone niet weg te denken is uit het leven van jongeren, rijst de vraag: wat zijn de psychologische gevolgen hiervan? Moeten we streven naar een smartphonevrije opvoeding, of vraagt deze generatie om een andere benadering?
Tijdens deze lezing neemt dr. Carlijn Bergwerff, universitair hoofddocent Pedagogische Wetenschappen en praktiserend kinderpsycholoog, u mee voorbij de simplistische doemscenario’s. Wat zegt de wetenschap? Welke kansen en risico’s zien we? Hoe kunnen opvoeders en anderen hierop inspelen? Vanuit haar academische expertise en klinische ervaring biedt Bergwerff een genuanceerd perspectief op de impact van smartphones en sociale media op de mentale gezondheid van jongeren.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid mw. R. Bruens of dhr. J. Bonnemaijer op riannebruens@hotmail.com of jbonnemaijer@planet.nl. 

De toekomst van het verleden: over innovatie en menselijkheid

• Door: prof.dr. Ineke Sluiter

Hoe stelden mensen in het jaar 1900 zich het jaar 2000 voor? Een mooie bron daarvoor laat zien hoe belangrijk het is om de menselijke factor in het oog te houden als we praten over innovatie. We zijn niet veroordeeld tot ‘creative destruction’ of ‘disruptive innovation’. Verbeelding, creativiteit en nadenken over de toekomst beginnen allemaal in het ‘nu’. En sommige vertrouwde waarden zijn de moeite van het continueren waard.
Ik zal ideeën gebruiken uit het onderzoekprogramma Anchoring Innovation (www.anchoringinnovation.nl) en u meenemen op een reis langs antieke ideeën over vliegen, automatische deuren in de Ilias, een Griekse versie van een Perzische drinkbeker, de icoontjes op uw smartphone en de soort verzet tegen ontmenselijking waar de redevoering van prof. Cleveringa model voor staat.
 
Ineke Sluiter is universiteitshoogleraar en hoogleraar Grieks aan de Universiteit Leiden. Zij won een Spinozaprijs in 2010, is de leider van het onderzoekprogramma Anchoring Innovation, en was vicepresident en daarna president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (2018-2022). Zij is momenteel voorzitter van een KNAW adviescommissie over vrijheid van meningsuiting in de academie.

Vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar cleveringa@luf.leidenuniv.nl.

De zoektocht naar een balans tussen ecologie en economie

• Door: prof.dr. Jan Willem Erisman

Deze bijeenkomst wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting J.H. van Dale en het Belfort in Sluis. Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Rietje van Dam-Mieras op vdammieras@gmail.com.

Duo-lezing over regeneratieve geneeskunde

Vrij van type 1 diabetes - genezing door transplantatie van insuline- producerende cellen uit stamcellen? 
De biologie van eeuwelingen en hoe zit het met jouw biologische leeftijd 

• Door: prof.dr. Eelco de Koning en prof.dr. Eline Slagboom

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Frederieke Dijkman-Post op dijkmanpost@outlook.com of telefonisch contact opnemen via 06 30 76 01 63.

Global Health: een zaak van ons allen

• Door: prof. Hubert Endtz

Persoonlijke ervaringen en lessen uit 15 jaar Global Health Onderzoek in lage-inkomens landen en vluchtelingenkampen in Azië en Afrika, in een context van natuurrampen en conflicten laten zien dat infectieziekten niet alleen geen grenzen kennen maar vooral ook dat oplossingen en interventies duurzame internationale samenwerking vereisen. Voorbeelden van innovatief onderzoek uit het mondiale Zuiden illustreren hoe deze ook onze gezondheid beïnvloeden.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Erik Westerink op erikjwesterink@gmail.com of telefonisch via 06 20 49 31 71.

De glazen toren: de Leidse Universiteit 1970-2020

• Door: dr. Pieter Slaman

Pieter Slaman studeerde geschiedenis en politicologie te Leiden. Hij is nu universiteitshistoricus en onderwijshistoricus. Hij kreeg de Leidse onderwijsprijs in 2024. Hij promoveerde bij prof. Willem Otterspeer, die vier delen over de geschiedenis van de Leidse Universiteit schreef, die de periode 1575-1970 belichten. Pieter Slaman voegde daar een deel aan toe over de recente geschiedenis van 1970-2020. Hiermee heeft hij de fakkel overgenomen van zijn leermeester Otterspeer, die met emeritaat is gegaan.

Aanmelden voor 20 november. Intekening is alleen mogelijk voor het geheel. Er geldt een maximum aantal van 70 deelnemers.

Met vragen over de bijeenkomst kunt u mailen naar Cleveringacomitélid Herbert Wevers op h.e.wevers@gmail.com.